菩提道灯论

阿地峡尊者造

༄༅༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། བོོ་དྷིི་པཱ་ཐ་པྲ་དཱིི་པཾཾ། བོོད་སྐད་དུ། བྱང་ཆུབོ་ལམ་གྱིི་སྒྲོོན་མ།

《菩提道灯论》 ——法尊法师 译

《菩提道灯论》 ——如石法师 译

བྱང་ཆུབོ་སེེམསེ་དཔཾའ་འཇམ་དཔཾལ་གཞོོན་ནུར་གྱུར་པཾ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

敬礼曼殊室利童子菩萨

敬礼文殊师利菩萨

• དུསེ་གསུམ་རྒྱལ་བོ་ཐམསེ་ཅད་དག་དང་དེའི་ཆོོསེ་དང་། ། དགེ་འདུན་རྣམསེ་ལ་གུསེ་པཾ་ཆོེན་པཾོསེ་ཕྱག་བྱསེ་ཏེེ། ། སློོབོ་མ་བོཟང་པཾོ་བྱང་ཆུབོ་འོད་ཀྱིིསེ་བོསྐུལ་གྱུར་པཾསེ། ། བྱང་ཆུབོ་ལམ་གྱིི་སྒྲོོན་མ་རབོ་ཏུ་གསེལ་བོར་བྱ། །

敬礼三世一切佛，及彼正法与众僧，应贤弟子菩提光，劝请善显觉道灯。

敬礼三世一切佛，教法以及诸僧众，贤徒菩提光劝请，故当善显觉道灯。

• ཆུང་ངུ་འབྲིིང་དང་མཆོོག་གྱུར་པཾསེ། ། སྐྱེེསེ་བུ་གསུམ་དུ་ཤེེསེ་པཾར་བྱ། ། དེ་དག་མཚན་ཉིིད་རབོ་གསེལ་བོ། ། སེོ་སེོའི་དབྱེ་བོ་བྲིི་བོར་བྱ། །

由下中及上，应知有三士，当书彼等相，各各之差别。

由下中及上，应知有三士，为明彼特征，当书各差别。

• གང་ཞོིག་ཐབོསེ་ནི་གང་དག་གིསེ། ། འཁོོར་བོའི་བོདེ་བོ་ཙམ་དག་ལ། ། རང་ཉིིད་དོན་དུ་གཉིེར་བྱེད་པཾ། ། དེ་ནི་སྐྱེེསེ་བུ་ཐ་མར་ཤེེསེ། །

若以何方便，唯于生死乐，但求自利益，知为下士夫。

任凭何方便，唯于生死乐，求自利益者，知其为下士。

• སྲིིད་པཾའི་བོདེ་ལ་རྒྱབོ་ཕྱོགསེ་ཤེིང་། ། སྡིིག་པཾའི་ལསེ་ལསེ་ལྡོོག་བོདག་ཉིིད། ། གང་ཞོིག་རང་ཞོི་ཙམ་དོན་གཉིེར། ། སྐྱེེསེ་བུ་དེ་ནི་འབྲིིང་ཞོེསེ་བྱ། །

背弃三有乐，遮止诸恶业，但求自寂灭，彼名为中士。

厌弃三有乐，遮止诸恶业，但求自寂灭，彼名为中士。

• རང་རྒྱུད་གཏེོགསེ་པཾའི་སྡུག་བོསྔལ་གྱིིསེ། ། གང་ཞོིག་གཞོན་གྱིི་སྡུག་བོསྔལ་ཀུན། ། ཡང་དག་ཟད་པཾར་ཀུན་ནསེ་འདོད། ། སྐྱེེསེ་བུ་དེ་ནི་མཆོོག་ཡིན་ནོ། །

若以自身苦，比他一切苦，欲求永尽者，彼是上士夫。

若因自心苦，而欲尽消除，他人一切苦，彼是上士夫。

• སེེམསེ་ཅན་དམ་པཾ་བྱང་ཆུབོ་མཆོོག ། འདོད་པཾར་གྱུར་པཾ་དེ་དག་ལ། ། བླ་མ་རྣམསེ་ཀྱིིསེ་བོསྟན་པཾ་ཡི། ། ཡང་དག་ཐབོསེ་ནི་བོཤེད་པཾར་བྱ། །

为诸胜有情，求大菩提者，当说诸师长，所示正方便。

于诸胜有情，求大菩提者，当说诸师长，所示正方便。

• རྫོོགསེ་སེངསེ་བྲིིསེ་སྐུ་ལ་སེོགསེ་དང་། ། མཆོོད་རྟེེན་དམ་པཾ་མངོན་ཕྱོགསེ་ནསེ། ། མེ་ཏེོག་བོདུག་སྤོོསེ་དངོསེ་པཾོ་དག ། ཅི་འབྱོར་པཾ་ཡི་མཆོོད་པཾ་བྱ། །

对佛画像等，及诸灵塔前，以花香等物，尽所有供养。

对佛画像等、灵塔正法前，陈以花香物，丰盛作供养︰

• ཀུན་བོཟང་སྤྱོོད་ལསེ་གསུངསེ་པཾ་ཡི། ། མཆོོད་པཾ་རྣམ་པཾ་བོདུན་དག་ཀྱིང་། ། བྱང་ཆུབོ་སྙིིང་པཾོའི་མཐར་ཐུག་པཾར། ། མི་ལྡོོག་པཾ་ཡི་སེེམསེ་དག་གིསེ། །

亦以普贤行，所说七支供，以至菩提藏，不退转之心。

亦献普贤行，所说七支供。乃至菩提藏，志心不退转；

• དཀོོན་མཆོོག་གསུམ་ལ་རབོ་དད་ཅིང་། ། པུསེ་མོ་ལྷ་ང་སེར་བོཙུགསེ་ནསེ། །

ཐལ་མོ་སྦྱར་བོ་བྱསེ་ནསེ་ནི། ། དང་པཾོར་སྐྱེབོསེ་འགྲོོ་ལན་གསུམ་བྱ། །

信仰三宝尊，双膝着于地，恭敬合掌已，先三遍归依。

净信三宝尊，双膝着于地，恭敬合掌已，三称而归依。

• དེ་ནསེ་སེེམསེ་ཅན་ཐམསེ་ཅད་ལ། ། བྱམསེ་པཾའི་སེེམསེ་ནི་སྔོན་འགྲོོ་བོསེ། ། ངན་སེོང་གསུམ་དུ་སྐྱེེ་སེོགསེ་དང་། ། འཆོི་འཕོོ་སེོགསེ་ཀྱིིསེ་སྡུག་བོསྔལ་བོའི། ། འགྲོོ་བོ་མ་ལུསེ་ལ་བོལྟསེ་ཏེེ། ། སྡུག་བོསྔལ་གྱིིསེ་ནི་སྡུག་བོསྔལ་བོ། །

次一切有情，以慈心为先，观恶趣生等，及死殁等苦；无余诸众生，为苦所苦恼，

次于诸有情，先起慈心观；思堕恶趣等、及受死殁苦；所有诸众生，为苦所逼恼。

• སྡུག་བོསྔལ་སྡུག་བོསྔལ་རྒྱུ་མཚན་ལསེ། ། འགྲོོ་བོ་ཐར་པཾར་འདོད་པཾ་ཡིསེ། །

ལྡོོག་པཾ་མེད་པཾར་དམ་འཆོའ་བོའི། ། བྱང་ཆུབོ་སེེམསེ་ནི་བོསྐྱེེད་པཾར་བྱ། །

从苦及苦因，欲度脱众生，立誓永不退，当发菩提心。

欲度诸众生，出苦及苦因，当发菩提心，立誓永不退。

• དེ་ལྟར་སྨོོན་པཾའི་སེེམསེ་དག་ནི། ། བོསྐྱེེད་པཾའི་ཡོན་ཏེན་གང་ཡིན་པཾ། ། དེ་ནི་སྡིོང་པཾོ་བོཀོོད་པཾ་ཡི། ། མདོ་ལསེ་བྱམསེ་པཾསེ་རབོ་ཏུ་བོཤེད། །

如是发愿心，所生诸功德，如华严经中，弥勒应宣说。

如是发愿心，所生诸功德，如于华严经，弥勒广宣说。

• དེ་ཡི་མདོ་ཀློོག་པཾའམ་བླ་མ་ལ་མཉིན་ཏེེ། ། རྫོོགསེ་པཾའི་བྱང་ཆུབོ་སེེམསེ་ཀྱིི་ཡོན་ཏེན་མཐའ་མེད་པཾ། ། རྣམ་པཾར་ཤེེསེ་པཾར་བྱསེ་ལ་དེ་ནསེ་རྒྱུ་མཚན་དུ། ། དེ་ལྟར་ཡང་དང་ཡང་དུ་སེེམསེ་ནི་བོསྐྱེེད་པཾར་བྱ། །

或读彼经或师闻，了知正等菩提心，功德无边为因缘，如是数数发其心。

读经教或从师闻，了知正等菩提心，功德利益无边际，是故数数发其心。

• དཔཾའ་སྦྱིན་གྱིིསེ་ཞུསེ་མདོ་དག་ལསེ། ། འདི་ཡི་བོསེོད་ནམསེ་རབོ་བོསྟན་པཾ། ། གང་དེ་ཚིགསེ་བོཅད་གསུམ་ཙམ་དུ། ། མདོར་བོསྡུསེ་འདིར་ནི་བྲིི་བོར་བྱ། །

勇施请问经，亦广说此福，彼略摄三颂，今此当摘录。

勇施问经等，广说彼福德，摘要唯三颂，今且录于此︰

• བྱང་ཆུབོ་སེེམསེ་ཀྱིི་བོསེོད་ནམསེ་གང་། ། དེ་ལ་གལ་ཏེེ་གཟུགསེ་མཆོིསེ་ན། ། ནམ་མཁོའི་ཁོམསེ་ནི་ཀུན་གང་སྟེ། ། དེ་ནི་དེ་བོསེ་ལྷག་པཾར་འགྱུར། །

“菩提心福德，假使有色者，充满虚空界，其福犹有余。

“善提心福德，其中若有色，充满虚空界，福德犹有余。

• གངྒཱཱའི་བྱེ་བོ་གྲོངསེ་སྙིེད་ཀྱིི། ། སེངསེ་རྒྱསེ་ཞོིང་རྣམསེ་མི་གང་གིསེ། །

རིན་ཆོེན་དག་གིསེ་ཀུན་བོཀོང་སྟེ། ། འཇིག་རྟེེན་མགོན་ལ་ཕུལ་བོ་བོསེ། །

若人以宝珍，遍满恒沙数，一切佛世界，供献于诸佛。

若人以珍宝，遍满恒沙数，一切佛世界，普供世间主；

• གང་གིསེ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བོགྱིིསེ་ཏེེ། ། བྱང་ཆུབོ་ཏུ་ནི་སེེམསེ་བོཏུད་ན། ། མཆོོད་པཾ་འདི་ནི་ཁྱད་པཾར་འཕོགསེ། ། དེ་ལ་མཐའ་ནི་མ་མཆོིསེ་སེོ། །

若有人合掌，心敬大菩提，此供最殊胜，其福无边际。”

若人合其掌，心敬大善提；此供犹胜前，获福无边际。”

• བྱང་ཆུབོ་སྨོོན་པཾའི་སེེམསེ་དག་བོསྐྱེེད་ནསེ་ནི། ། འབོད་པཾ་མང་པཾོསེ་ཀུན་དུ་སྤོེལ་བྱ་ཞོིང་། ། འདི་ནི་སྐྱེེ་བོ་གཞོན་དུའང་དྲན་དོན་དུ། ། ཇི་སྐད་བོཤེད་པཾའི་བོསློབོ་པཾའང་ཡོངསེ་སུ་བོསྲུང་། །

既发菩提愿心已，应多励力遍增长，此为余生常忆念，如说学处当遍护。

既发菩提愿心已，应勤努力令徧增；为于来生能忆念，应当徧护诸学处。

• འཇུག་སེེམསེ་བོདག་ཉིིད་སྡིོམ་པཾ་མ་གཏེོགསེ་པཾར། ། ཡང་དག་སྨོོན་པཾ་འཕོེལ་བོར་འགྱུར་མ་ཡིན། ། རྫོོགསེ་པཾའི་བྱང་ཆུབོ་སྨོོན་པཾ་འཕོེལ་འདོད་པཾསེ། ། དེ་ཕྱིར་འབོད་པཾསེ་འདི་ནི་ངེསེ་པཾར་བླང་། །

除行心体诸律仪，非能增长正愿心，由欲增长菩提愿，故当励力受此律。

除行心体诸律仪，非能增长正愿心；由欲增长菩提愿，故当勉力受此戒。

• སེོ་སེོར་ཐར་པཾ་རིགསེ་བོདུན་གྱིི། ། རྟེག་ཏུ་སྡིོམ་གཞོན་ལྡོན་པཾ་དང་། །

བྱང་ཆུབོ་སེེམསེ་དཔཾའི་སྡིོམ་པཾ་ཡི། ། སྐལ་བོ་ཡོད་ཀྱིི་གཞོན་དུ་མིན། །

若常具余七，别解脱律仪，乃有菩萨律，善根余非有。

恒具余七种，别解脱戒者，乃有菩萨戒；善根非余有。

• སེོ་སེོར་ཐར་པཾ་རིསེ་བོདུན་དང་། ། དེ་བོཞོིན་གཤེེགསེ་པཾསེ་བོཤེད་པཾ་ལ། ། ཚངསེ་སྤྱོོད་དཔཾལ་ནི་མཆོོག་ཡིན་ཏེེ། ། དགེ་སློོང་སྡིོམ་པཾ་དག་ཏུ་བོཞོེད། །

七众别解脱，如来所宣说，梵行为最胜，是比丘律仪。

如来所宣说，七别解脱中，梵行最胜者，是比丘律仪。

• བྱང་ཆུབོ་སེེམསེ་དཔཾའི་སེ་དག་གི། ། ཚུལ་ཁྲིིམསེ་ལེགསེ་གསུངསེ་ཆོོ་ག་ཡིསེ། ། ཡང་དག་མཚན་ཉིིད་ལྡོན་པཾ་ཡི། ། བླ་མ་བོཟང་ལསེ་སྡིོམ་པཾ་བླང་། །

当以菩萨地，戒品所说轨，从具德相师，受持彼律仪。

当以菩萨地，戒品所说轨，从具德相师，受持菩萨戒。

• སྡིོམ་པཾའི་ཆོོ་ག་ལ་མཁོསེ་དང་། ། བོདག་ཉིིད་གང་ཞོིག་སྡིོམ་ལ་གནསེ། ། སྡིོམ་པཾ་འབོོགསེ་བོཟོད་སྙིིང་རྗེེར་ལྡོན། ། བླ་མ་བོཟང་པཾོར་ཤེེསེ་པཾར་བྱ། །

善巧律仪轨，自安住律仪，堪传律具悲，当知是良师。

善巧律仪轨，自住清净戒，堪传律具悲，当知是良师。

• དེ་ལ་འབོད་པཾསེ་འདི་འདྲ་བོའི། ། གལ་ཏེེ་བླ་མ་མ་རྙེེད་ན། ། དེ་ལསེ་གཞོན་སྡིོམ་ནོད་པཾ་ཡི། ། ཆོོ་ག་ཡང་དག་བོཤེད་པཾར་བྱ། །

若努力寻求，不得如是师，当宣说其余，受律仪轨则。

尽力寻求已，良师若未得，当为说其余，受持律仪轨。

• དེ་ལ་སྔོན་ཚེ་འཇམ་པཾའི་དཔཾལ། ། ཨ་བོ་རཱ་ཛར་གྱུར་པཾ་ཡིསེ། ། ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབོ་ཐུགསེ་བོསྐྱེེད་པཾ། ། འཇམ་དཔཾལ་གྱིི་ནི་སེངསེ་རྒྱསེ་ཞོིང་། ། རྒྱན་གྱིི་མདོ་ལསེ་བོཤེད་པཾ་ལྟར། ། དེ་བོཞོིན་འདིར་ནི་རབོ་གསེལ་བྲིི། །

如昔妙吉祥，为虚空王时，所发菩提心，如妙祥庄严，佛土经所说，如是此当书：

如于妙吉祥，庄严佛土经，说昔妙吉祥，曾为虚空王；彼时所发心，此处当详述︰

• མགོན་པཾོ་རྣམསེ་ཀྱིི་སྤྱོན་སྔ་རུ། ། རྫོོགསེ་པཾའི་བྱང་ཆུབོ་སེེམསེ་བོསྐྱེེད་ཅིང་། ། འགྲོོ་བོ་ཐམསེ་ཅད་མགྲོོན་དུ་གཉིེར། ། དེ་དག་འཁོོར་བོ་ལསེ་བོསྒྲོལ་ལོ། །

于诸依怙前，发大菩提心，请一切众生，度彼出生死。

我于依怙前，发起正觉心；筵众为上宾，解除彼贫乏。

• གནོད་སེེམསེ་ཁྲིོ་བོའི་སེེམསེ་ཉིིད་དང་། ། སེེར་སྣ་དང་ནི་ཕྲག་དོག་ཉིིད། ། དེང་ནསེ་བོཟུང་ནསེ་བྱང་ཆུབོ་མཆོོག ། ཐོབོ་ཀྱིི་བོར་དུ་མི་བྱའོ། །

损害心忿心，悭吝与嫉妒，从今至证道，此等终不起。

从今至证得，无上胜善提，不起忿害心、悭吝与嫉妒。

• ཚངསེ་པཾར་སྤྱོོད་པཾ་སྤྱོད་བྱ་ཞོིང་། ། སྡིིག་དང་འདོད་པཾ་སྤོང་བོར་བྱ། ། ཚུལ་ཁྲིིམསེ་སྡིོམ་པཾ་ལ་དགའ་བོསེ། ། སེངསེ་རྒྱསེ་རྗེེསེ་སུ་བོསློབོ་པཾར་བྱ། །

当修行梵行，当断罪及欲，爱乐戒律仪，当随诸佛学。

当修胜梵行，悉断罪与欲，欣喜净律仪，常随诸佛学。

• བོདག་ཉིིད་མྱུར་བོའི་ཚུལ་གྱིིསེ་ནི། ། བྱང་ཆུབོ་ཐོབོ་པཾར་མི་སྤྲོོ་ཞོིང་། ། སེེམསེ་ཅན་གཅིག་གི་རྒྱུ་ཡིསེ་ནི། ། ཕྱི་མའི་མུ་མཐར་གནསེ་པཾར་བོགྱིི། །

不乐为自己，速得大菩提，为一有情因，住到最后际。

不乐独为己，速证大菩提；愿为一有情，住到最后际。

• ཚད་མེད་བོསེམ་གྱིིསེ་མི་ཁྱབོ་པཾའི། ། ཞོིང་དག་རྣམ་པཾར་སྦྱང་བོར་བྱ། ། མིང་ནསེ་གཟུང་བོ་བྱསེ་པཾ་དང་། ། ཕྱོགསེ་བོཅུ་དག་ཏུ་རྣམ་པཾར་གནསེ། །

当严净无量，不思议佛土，受持于名号，及住十方界。

当净无限量，不思议佛土，普令十方界，称扬我名号。

• བོདག་གི་ལུསེ་དང་ངག་གི་ལསེ། ། ཐམསེ་ཅད་དུ་ནི་དག་པཾར་བྱསེ། །

ཡིད་ཀྱིི་ལསེ་ཀྱིང་དག་བྱ་སྟེ། ། མི་དགེའི་ལསེ་རྣམསེ་མི་བྱའོ། །

我之身语业，一切使清净，意业亦清净，不作不善业。

一切身语业，我皆令清净，意业亦令净；不作诸恶业。

• རང་གི་ལུསེ་ངག་སེེམསེ་ནི་རྣམ་དག་རྒྱུ། ། འཇུག་པཾའི་སེེམསེ་ཀྱིི་བོདག་ཉིིད་སྡིོམ་གནསེ་པཾ། ། ཚུལ་ཁྲིིམསེ་བོསློབོ་པཾ་གསུམ་ལ་ལེགསེ་བོསློབོསེ་པཾསེ། ། ཚུལ་ཁྲིིམསེ་བོསློབོ་པཾ་གསུམ་ལ་གུསེ་ཆོེར་འགྱུར། །

自身语心清净因，谓住行心体律仪，由善学习三戒学，于三戒学起敬重。

自身语意清净因，即住行心体律仪，善习三种戒学已，于三戒学犹敬重。

• དེ་བོསེ་རྣམ་དག་རྫོོགསེ་བྱང་ཆུབོ། ། སེེམསེ་དཔཾའི་སྡིོམ་པཾའི་སྡིོམ་དག་ནི། ། འབོད་པཾར་བྱསེ་པཾསེ་རྫོོགསེ་བྱང་ཆུབོ། ། ཚོགསེ་ནི་ཡོངསེ་སུ་རྫོོགསེ་པཾར་འགྱུར། །

如是勤清净，菩萨诸律仪，便当能圆满，大菩提资粮。

如是勤清净，菩萨诸律仪，当悉能圆满，大菩提资粮。

• བོསེོད་ནམསེ་ཡེ་ཤེེསེ་རང་བོཞོིན་གྱིི། ། ཚོགསེ་ནི་ཡོངསེ་སུ་རྫོོགསེ་པཾ་ཡི། ། རྒྱུ་ནི་སེངསེ་རྒྱསེ་ཐམསེ་ཅད་དག ། མངོན་ཤེེསེ་སྐྱེེད་པཾ་ཉིིད་དུ་བོཞོེད། །

福智为自性，资粮圆满因，一切佛共许，为引发神通。

一切佛共许︰圆满福与智，二种资粮因，是引发神通。

• ཇི་ལྟར་འདབོ་གཤེོག་མ་སྐྱེེསེ་པཾའི། ། བྱ་ནི་མཁོའ་ལ་འཕུར་མི་ནུསེ། ། དེ་བོཞོིན་མངོན་ཤེེསེ་སྟོབོསེ་བྲིལ་བོསེ། ། སེེམསེ་ཅན་དོན་བྱེད་ནུསེ་པཾ་མིན། །

如鸟未生翼，不能腾虚空，若离神通力，不能利有情。

如鸟未长翼，不能腾空飞；若离神通力，不能利有情。

• མངོན་ཤེེསེ་ལྡོན་པཾའི་ཉིིན་མཚན་གྱིི། ། བོསེོད་ནམསེ་དག་ནི་གང་ཡིན་ཏེེ། ། མངོན་ཤེེསེ་དག་དང་བྲིལ་གྱུར་ལ། ། སྐྱེེ་བོ་བོརྒྱར་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །

具通者日夜，所修诸福德，诸离神通者，百生不能集。

具通者一日，所生诸福德，未得神通者，百世不能集。

• མྱུར་དུ་རྫོོགསེ་པཾའི་བྱང་ཆུབོ་ཚོགསེ། ། ཡོངསེ་སུ་རྫོོགསེ་པཾར་འདོད་གྱུར་པཾ། ། དེསེ་ནི་འབོད་བྱསེ་མངོན་ཤེེསེ་དག ། འགྲུབོ་པཾར་འགྱུར་གྱིི་ལེ་ལོསེ་མིན། །

若欲速圆满，大菩提资粮，要勤修神通，方成非懈怠。

欲速能圆满，菩提资粮者，勤修成神通，非以懈怠得。

• ཞོི་གནསེ་གྲུབོ་པཾ་མ་ཡིན་པཾསེ། ། མངོན་ཤེེསེ་འབྱུང་བོར་མི་འགྱུར་བོསེ། ། དེ་ཕྱིར་ཞོི་གནསེ་བོསྒྲུབོ་པཾའི་ཕྱིར། ། ཡང་དང་ཡང་དུ་འབོད་པཾར་བྱ། །

若未成就止，不能起神通，为修成止故，应数数策励。

止若未修成，不能起神通，故为成就止，再三应策励。

• ཞོི་གནསེ་ཡན་ལག་རྣམ་ཉིམསེ་པཾསེ། ། རབོ་ཏུ་འབོད་དེ་བོསྒོོམསེ་བྱསེ་ཀྱིང་། ། ལོ་ན་སྟོང་ཕྲག་དག་གིསེ་ཀྱིང་། ། ཏེིང་འཛིན་འགྲུབོ་པཾར་མི་འགྱུར་རོ། །

止支若失坏，即使勤修习，纵然经千载，亦不能得定。

止支若失坏，纵然奋力修，历经数千载，三昧终不成。

• དེ་ཕྱིར་ཏེིང་འཛིན་ཚོགསེ་ལེའུ་ལསེ། ། གསུངསེ་པཾའི་ཡན་ལག་ལ་ལེགསེ་གནསེ། །

དམིགསེ་པཾ་གང་རུང་གཅིག་ལ་ཡང་། ། ཡིད་ནི་དགེ་ལ་གཞོག་པཾར་བྱ། །

故当善安住，定资粮品中，所说诸支分，于随一所缘，意安住于善。

故当善安住，禅定资粮品，所说诸支分；随于一所缘，心意善安住。

• དེ་ཕྱིར་ཉིོན་མོངསེ་ཤེེསེ་བྱ་ཡི། ། སྒྲོིབོ་པཾ་མ་ལུསེ་སྤོང་བོའི་ཕྱིར། ། ཤེེསེ་རབོ་ཕོ་རོལ་ཕྱིན་སྦྱོར་དང་། ། བྲིལ་བོསེ་སྒྲོིབོ་པཾ་ཟད་མི་འགྱུར། །

瑜伽若成止，神通亦当成。离慧度瑜伽，不能尽诸障。

瑜伽止若生，神通亦当成。瑜伽离慧度，不能尽诸障。

• དེ་ཕྱིར་ཉིོན་མོངསེ་ཤེེསེ་བྱ་ཡི། ། སྒྲོིབོ་པཾ་མ་ལུསེ་སྤོང་བོའི་ཕྱིར། ། ཤེེསེ་རབོ་ཕོ་རོལ་ཕྱིན་རྣལ་འབྱོར། ། རྟེག་ཏུ་ཐབོསེ་བོཅསེ་བོསྒོོམ་པཾར་བྱ། །

为无余断除，烦恼所知障，故应具方便，修慧度瑜伽。

为求尽断除，烦恼所知障，故应具方便，修慧度瑜伽。

• ཐབོསེ་དང་བྲིལ་བོའི་ཤེེསེ་རབོ་དང་། ། ཤེེསེ་རབོ་བྲིལ་བོའི་ཐབོསེ་དག་ཀྱིང་། ། གང་ཕྱིར་འཆོིང་བོ་ཞོེསེ་གསུངསེ་པཾ། ། དེ་ཕྱིར་གཉིིསེ་ཀོ་སྤོང་མི་བྱ། །

般若离方便，方便离般若，俱说为系缚，故二不应离。

智慧离方便，方便离智慧，俱说为缚故，二俱不应舍。

• ཤེེསེ་རབོ་གང་དང་ཐབོསེ་གང་ཞོེསེ། ། ཐེ་ཚོམ་དག་ནི་སྤོང་བྱའི་ཕྱིར། ། ཐབོསེ་རྣམསེ་དང་ནི་ཤེེསེ་རབོ་ཀྱིི། ། ཡང་དག་དབྱེ་བོ་གསེལ་བོར་བྱ། །

何慧何方便，为除诸疑故，当明诸方便，与般若差别。

何慧何方便？为除诸疑故，当明慧方便，彼二之差别。

• ཤེེསེ་རབོ་ཕོ་རོལ་ཕྱིན་སྤོངསེ་པཾའི། ། སྦྱིན་པཾའི་ཕོ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སེོགསེ། ། དགེ་བོའི་ཚོགསེ་རྣམསེ་ཐམསེ་ཅད་དག ། རྒྱལ་བོ་རྣམསེ་ཀྱིི་ཐབོསེ་སུ་བོཤེད། །

除般若度外，施波罗蜜等，一切善资粮，佛说为方便。

除慧波罗蜜，其余施度等，一切善资粮，佛说为方便。

• ཐབོསེ་བོསྒོོམསེ་དབོང་གིསེ་བོདག་ཉིིད་ཀྱིིསེ། ། གང་ཞོིག་ཤེེསེ་རབོ་རྣམ་བོསྒོོམ་པཾ། ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབོ་མྱུར་དུ་ཐོབོ། ། བོདག་མེད་གཅིག་པུ་བོསྒོོམསེ་པཾསེ་མིན། །

苦修方便力，自善修般若，彼速证菩提；非单修无我。

由修方便力，自善修智慧，彼速证菩提；非唯修无我。

• ཕུང་པཾོ་ཁོམསེ་དང་སྐྱེེ་མཆོེད་རྣམསེ། ། སྐྱེེ་བོ་མེད་པཾར་རྟེོགསེ་གྱུར་པཾའི། ། རང་བོཞོིན་སྟོང་ཉིིད་ཤེེསེ་པཾ་ནི། ། ཤེེསེ་རབོ་ཅེསེ་ནི་ཡོངསེ་སུ་བོཤེད། །

遍达蕴处界，皆悉无有生，了知自性空，说名为般若。

了达蕴界处，一切皆无生，知其自性空，说名为智慧。

• ཡོད་པཾ་སྐྱེེ་བོ་རིགསེ་མིན་ཏེེ། ། མེད་པཾའང་ནམ་མཁོའི་མེ་ཏེོག་བོཞོིན། ། ཉིེསེ་པཾ་གཉིིསེ་ཀོར་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། ། གཉིིསེ་ཀོ་དག་ཀྱིང་འབྱུང་བོ་མིན། །

有则生非理，无亦如空花，俱则犯俱过，故俱亦不生。

有则生非理，无亦如空花，二俱犯俱过，故俱亦不生。

• དངོསེ་པཾོ་རང་ལསེ་མི་སྐྱེེ་ཞོིང་། ། གཞོན་དང་གཉིིསེ་ཀོ་ལསེ་ཀྱིང་མིན། །

རྒྱུ་མེད་ལསེ་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། ། ངོ་བོོ་ཉིིད་ཀྱིིསེ་རང་བོཞོིན་མེད། །

诸法不自生，亦非他及共，亦非无因生，故无体自性。

法不从自生，非从他及共，非从无因故；其体无自性。

• ཡང་ན་ཆོོསེ་རྣམསེ་ཐམསེ་ཅད་དག ། གཅིག་དང་དུ་མསེ་རྣམ་དཔྱད་ན། ། ངོ་བོོ་ཉིིད་ནི་མི་དམིགསེ་པཾསེ། ། རང་བོཞོིན་མེད་པཾ་ཉིིད་དུ་ངེསེ། །

又一切诸法，用一异观察，自性不可得，定知无自性。

又以一及多，观察一切法，其体不可得，故定无自性。

• སྟོང་ཉིིད་བོདུན་ཅུའི་རིགསེ་པཾ་དང་། ། དབུ་མ་རྩ་བོ་སེོགསེ་ལསེ་ཀྱིང་། ། དངོསེ་པཾོ་རྣམསེ་ཀྱིི་རང་བོཞོིན་གྱིི། ། སྟོང་པཾ་ཉིིད་ནི་གྲུབོ་བོཤེད་པཾ། །

七十空性理，及本中论等，亦成立诸法，自性之空性。

空性七十理，中论等皆说︰成立一切法，自性之空性。

• གང་ཕྱིར་གཞུང་ནི་མངསེ་འགྱུར་བོསེ། ། དེ་ཕྱིར་འདིར་ནི་མ་སྤྲོོསེ་ལ། ། གྲུབོ་པཾའི་གྲུབོ་མཐའ་ཙམ་ཞོིག་ཏུ། ། བོསྒོོམ་པཾའི་ཕྱིར་ནི་རབོ་ཏུ་བོཤེད། །

由恐文太繁，故此不广说，仅就已成宗，为修故而说。

惟恐文繁故，于此不广陈；仅就已成宗，为修故精说。

• དེ་བོསེ་ཆོོསེ་རྣམསེ་མ་ལུསེ་པཾའི། ། རང་བོཞོིན་དག་ནི་མི་དམིགསེ་པཾསེ། ། བོདག་མེད་པཾར་ནི་བོསྒོོམ་གང་ཡིན། ། དེ་ཉིིད་ཤེེསེ་རབོ་བོསྒོོམ་པཾ་ཡིན། །

故无余诸法，自性不可得，所有修无我，即是修般若。

是故一切法，自性不可得，修习无我者，即是修真性。

• ཤེེསེ་རབོ་ཀྱིིསེ་ནི་ཆོོསེ་རྣམསེ་ཀུན། ། གང་གི་རང་བོཞོིན་མ་མཐོང་ཞོིང་། ། ཤེེསེ་རབོ་དེ་ཉིིད་རིག་བོཤེད་པཾ། ། རྣམ་རྟེོག་མེད་པཾར་དེ་བོསྒོོམ་བྱ། །

以慧观诸法，都不见自性，亦了彼慧性，无分别修彼。

以慧观诸法，不见有自性；说慧理亦然；当修无分别。

• རྣམ་རྟེོག་ལསེ་བྱུང་སྲིིད་པཾ་འདི། ། རྣམ་པཾར་རྟེོག་པཾའི་བོདག་ཉིིད་དེ། ། དེ་ཕྱིར་མ་ལུསེ་རྟེོགསེ་སྤོངསེ་པཾ། ། མྱ་ངན་འདསེ་པཾ་མཆོོག་ཡིན་ནོ། །

三有分别生，分别为体性，故断诸分别，是最胜涅盘。

三有分别生，其性为分别；故断诸分别，即是胜涅盘。

• དེ་ལྟར་ཡང་བོཅོམ་ལྡོན་འདསེ་ཀྱིིསེ། ། རྣམ་རྟེོག་མ་རིག་ཆོེན་པཾོ་སྟེ། ། འཁོོར་བོའི་རྒྱ་མཚོར་ལྟུང་བོར་བྱེད། ། རྟེོག་མེད་ཏེིང་འཛིན་ལ་གནསེ་པཾ། ། ནམ་མཁོའ་བོཞོིན་དུ་རྟེོག་མེད་གསེལ། །ཞོེསེ་གསུངསེ་སེོ། །

如世尊所云：      “分别大无明，能堕生死海，住无分别定，无分别如空。”

如是佛亦说︰      “分别大无明，能堕生死海；住无分别定，无别明如空。”

• རྣམ་པཾར་མི་རྟེོག་པཾ་ལ་འཇུག་པཾའི་གཟུངསེ་ལསེ་ཀྱིང་། དམ་ཆོོསེ་འདི་ལ་རྒྱལ་བོའི་སྲིསེ། ། རྣམ་པཾར་མི་རྟེོག་བོསེམསེ་གྱུར་ན། ། རྣམ་རྟེོག་བོགྲོོད་དཀོའ་རྣམསེ་འདསེ་ཏེེ། ། རིམ་གྱིིསེ་མི་རྟེོག་ཐོབོ་པཾར་འགྱུར། །ཞོེསེ་གསུངསེ་སེོ། །

入无分别陀罗尼亦云：  “佛子于此法，若思无分别，越分别险阻，渐得无分别。”

入无分别陀罗尼亦云︰  “佛子于此法，若思无分别，能越分别障，渐入无分别。”

• ལུང་དང་རིགསེ་པཾ་དག་གིསེ་ནི། ། ཆོོསེ་རྣམསེ་ཐམསེ་ཅད་སྐྱེེ་མེད་པཾའི། ། རང་བོཞོིན་མེད་པཾ་ངེསེ་བྱསེ་ནསེ། ། རྣམ་པཾར་རྟེོག་མེད་བོསྒོོམ་པཾར་བྱ། །

由圣教正理，定解一切法，无生无自性，当修无分别。

由诸圣教理，定解一切法，无生无性已，当修无分别。

• དེ་ལྟར་དེ་ཉིིད་བོསྒོོམ་བྱསེ་ནསེ། ། རིམ་གྱིིསེ་དྲོད་སེོགསེ་ཐོབོ་བྱསེ་ནསེ། ། རབོ་དགའ་ལ་སེོགསེ་ཐོབོ་འགྱུར་ཏེེ། ། སེངསེ་རྒྱསེ་བྱང་ཆུབོ་ཡུན་མི་རིང་། །

如是修真性，渐得暖等己，当得极喜等，佛菩提非遥。

如是修真性，渐得暖等已，当证极喜等，佛菩提非遥。

• སྔགསེ་མཐུ་ཉིིད་ལསེ་གྲུབོ་པཾ་ཡི། ། ཞོི་དང་རྒྱསེ་སེོགསེ་ལསེ་རྣམསེ་ཀྱིིསེ། ། བུམ་པཾ་བོཟང་གྲུབོ་ལ་སེོགསེ་པཾ། ། གྲུབོ་ཆོེན་བོརྒྱད་སེོགསེ་སྟོབོསེ་ཀྱིིསེ་ཀྱིང་། ། བོདེ་བོ་ཡིསེ་ནི་བྱང་ཆུབོ་ཚོགསེ། །

由咒力成就，静增等事业，及修宝瓶等，八大悉地力，欲安乐圆满，大菩提资粮；

若欲由咒力，所成息增等，及修宝瓶等，八大悉地力，顺利得圆满，大菩提资粮；

• ཡོངསེ་སུ་རྫོོགསེ་པཾར་འདོད་པཾ་དང་། ། བྱ་བོ་སྤྱོོད་སེོགསེ་རྒྱུད་གསུངསེ་པཾའི། ། གལ་ཏེེ་གསེང་སྔགསེ་སྤྱོོད་འདོད་ན། །

若有欲修习，事行等续部，所说诸密咒。

及欲乐修习，事行等续部，所说诸密咒。

• དེ་ཚེ་སློོབོ་དཔཾོན་དབོང་བོསྐུར་ཕྱིར། ། བོསྙིེན་བོཀུར་རིན་ཆོེན་སེོགསེ་སྦྱིན་དང་། ། དཀོའ་སྒྲུབོ་ལ་སེོགསེ་ཐམསེ་ཅད་ཀྱིིསེ། ། བླ་མ་དམ་པཾ་མཉིེསེ་པཾར་བྱ། །

为求师长灌顶故，当以承事宝等施，依教行等一切事，使良师长心欢喜。

为求师长灌顶故，当以承事施宝等、依教奉行等诸事，令贤善师心欢喜。

• བླ་མ་མཉིེསེ་པཾར་གྱུར་པཾ་ཡིསེ། ། ཡོངསེ་རྫོོགསེ་སློོབོ་དཔཾོན་དབོང་བོསྐུར་བོསེ། ། སྡིིག་ཀུན་རྣམ་དག་བོདག་ཉིིད་ནི། ། དངོསེ་གྲུབོ་སྒྲུབོ་པཾའི་སྐལ་ལྡོན་འགྱུར། །

由于师长心喜故，圆满传授师灌顶，清净诸罪为体性，是修悉地善根者。

贤善上师心喜故，圆满传授师灌顶，清净诸罪为体性，即成修习悉地器。

• དང་པཾོ་སེངསེ་རྒྱསེ་རྒྱུད་ཆོེན་ལསེ། ། རབོ་ཏུ་འབོད་པཾསེ་བོཀོག་པཾའི་ཕྱིར། ། གསེང་བོ་ཤེེསེ་རབོ་དབོང་བོསྐུར་ནི། ། ཚངསེ་པཾར་སྤྱོོད་པཾསེ་བླང་མི་བྱ། །

初佛大续中，极力遮止故，密与慧灌顶，梵行者勿受。

初佛大续中，极力遮止故，梵行者勿受，密与慧灌顶。

• གལ་ཏེེ་དབོང་བོསྐུར་དེ་འཛིན་ན། ། ཚངསེ་སྤྱོོད་དཀོའ་ཐུབོ་ལ་གནསེ་པཾསེ། ། བོཀོག་པཾ་སྤྱོད་པཾར་འགྱུར་བོའི་ཕྱིར། ། དཀོའ་ཐུབོ་སྡིོམ་པཾ་དེ་ཉིམསེ་ཏེེ། །

倘持彼惯顶，安住梵行者，违犯所遮故，失坏彼律仪。

若受彼灌顶，复住净梵行，违犯所遮故，坏彼难行律。

• བོརྟུལ་ཞུགསེ་ཅན་དེ་ཕོམ་པཾ་ཡི། ། ལྟུང་བོ་དག་ནི་འབྱུང་འགྱུར་ཞོིང་། ། དེ་ནི་ངན་སེོང་ངེསེ་ལྷུང་བོསེ། ། གྲུབོ་པཾ་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །

其持禁行者，则犯他胜罪，定当堕恶趣，亦无所成就。

禁行者若受，当生他胜罪，且定堕恶趣，故亦无成就。

• རྒྱུད་ཀུན་ཉིན་དང་འཆོད་པཾ་དང་། ། སྦྱིན་སྲིེག་མཆོོད་སྦྱིན་སེོགསེ་བྱེད་པཾ། ། སློོབོ་དཔཾོན་དབོང་བོསྐུར་རྙེེད་འགྱུར་ཞོིང་། ། དེ་ཉིིད་རིག་ལ་ཉིེསེ་པཾ་མེད། །

若听讲诸续，护摩祠祀等，得师灌顶者，知真实无过。

欲闻说诸续、火供祠祀等，须得师灌顶；知真者无过。

• གནསེ་བོརྟེན་མར་མེ་མཛད་དཔཾལ་གྱིིསེ། ། མདོ་སེོགསེ་ཆོོསེ་ལསེ་བོཤེད་མཐོང་བོ། ། བྱང་ཆུབོ་འོད་ཀྱིིསེ་གསེོལ་བོཏེབོ་ནསེ། ། བྱང་ཆུབོ་ལམ་བོཤེད་མདོར་བོསྡུསེ་བྱསེ། །

燃灯智上座，见经法等说，由菩提光请，略说菩提道。

上座吉祥燃灯智，见经等法所说教；菩提光诚劝请故，已略示明菩提道。

བྱང་ཆུབོ་ལམ་གྱིི་སྒྲོོན་མ་སློོབོ་དཔཾོན་ཆོེན་པཾོ་དཔཾལ་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེེསེ་ཀྱིིསེ་མཛད་པཾ་རྫོོགསེ་སེོ།། །།

菩提道灯，大阿遮利耶吉祥燃灯智造论圆满。大阿阇黎 吉祥燃灯智所造《菩提道灯》竟

རྒྱ་གར་གྱིི་མཁོན་པཾོ་ཆོེན་པཾོ་དེ་ཉིིད་དང་། ཞུ་ཆོེན་གྱིི་ལོ་ཙཱ་བོ་དགེ་བོའི་བློ་གྲོོསེ་ཀྱིིསེ་བོསྒྱུར་ ཞོིང་གཏེན་ལ་ཕོབོ་པཾ། ཆོོསེ་འདི་ནི་ཞོང་ཞུང་གི་ཐོ་ལིང་གཙུག་ལག་ཁོང་དུ་མཛད་པཾའོ། །

此段文字无中译

法尊译于广济寺 一九七八年八月八日

法尊法师 / 如石法师 译